Konstruktori u Javi

Konstruktori su posebne metode koje imaju isto ime kao njihova klasa, i služe instanciranju klase. Pozivaju se automatski kada se kreira objekat, novi primerak klase.

Konstruktor inicijalizira potrebne varijable i obavlja sve poslove koji su potrebni da bi se klasa pripremila za upotrebu. Konstruktor ima uvijek isto ime kao pripadna klasa. Na primjer:

Kola k = new Kola();

Ovdje je Kola() konstruktor klase Kola. Konstruktor se pravi tako da se napiše metoda koja ima isto ime kao klasa. Konstruktori nemaju povratnog tipa. Oni zapravo implicitno vraćaju instancu svoje klase.

Primarna svrha konstruktora jeste da za objekat koji se kreira izvrši inicijalizaciju atributa. Ukoliko ne definišemo konstruktor, Java osigurava generički, bez argumenata, koji ne radi ništa.

Konstruktor bez argumenata

Sljedeća metoda je konstruktor koji inicijalizira registarsku tablicu na praznu strunu, brzinu na nulu, a maksimalnu brzinu na 120.0 km/h:

Kola() {
  this.tablica = "";
  this.brzina  = 0.0;
  this.maxBrzina = 120.0;
}

Konstruktori sa argumentima

Još bolje, možemo napisati konstruktor koji prima tri argumenta i koristi ih za inicijaliziranje odgovarajućih varijabli:

Kola(String tablica, double brzina, double maxBrzina) {
  this.tablica = tablica;
  this.brzina  = brzina;

  if (maxBrzina > 0) this.maxBrzina = maxBrzina;
  else this.maxBrzina = 0.0;

  if (brzina > this.maxBrzina) this.brzina = this.maxBrzina;
  if (brzina < 0) this.brzina = 0.0;
  else this.brzina = brzina;
}

Ili možda želite da inicijalna brzina uvijek bude jedanaka nuli, a maksimalna brzina i registarska pločica specificirane argumentima:

Kola(String tablica, double maxBrzina) {
  this.tablica = tablica;
  this.brzina  = 0.0;

  if (maxBrzina > 0) this.maxBrzina = maxBrzina;
  else this.maxBrzina = 0.0;
}

Više konstruktora u klasi

U jednoj klasi može biti više konstruktora istog imena, koji se razlikuju po broju i tipu argumenata (overloading). Svaki konstruktor zadaje po jedan način kreiranja objekata dane klase.

Preradimo još jednom klasu Kola, tako da u nju ugradimo sve ove konstruktore. Nakon toga, program KolaProba koristi treći od navedenih konstruktora za inicijalizaciju novih Kola.

class Kola {

  String tablica;
  double brzina;
  double maxBrzina;

  Kola() {
    this.tablica = "";
    this.brzina  = 0.0;
    this.maxBrzina = 120.0;
  }

  Kola(String tablica, double brzina, double maxBrzina) {
    this.tablica = tablica;
    this.brzina  = brzina;
    if (maxBrzina > 0) this.maxBrzina = maxBrzina;
    else this.maxBrzina = 0.0;
    if (brzina > this.maxBrzina) this.brzina = this.maxBrzina;
    if (brzina < 0) this.brzina = 0.0;
    else this.brzina = brzina;
  }

  Kola(String tablica, double maxBrzina) {
    this.tablica = tablica;
    this.brzina  = 0.0;
    if (maxBrzina > 0) this.maxBrzina = maxBrzina;
    else this.maxBrzina = 0.0;
  }

  // geter i seter metode

  String getTablica() {
    return this.tablica;
  }

  double getMaxBrzina() {
    return this.maxBrzina;
  }

  double getBrzina() {
    return this.brzina;
  }

  void setTablica(String tablica) {
    this.tablica = tablica;
  }

  void setMaxBrzina(double maxBrzina) {
    if (maxBrzina > 0) this.maxBrzina = maxBrzina;
    else this.maxBrzina = 0.0;
  }

  void doDaske() {
    brzina = maxBrzina;  
  }

  void ubrzaj(double deltaV) { // ubrzanje za zadani deltaV
     this.brzina = this.brzina + deltaV;
     if (this.brzina > this.maxBrzina) {
       this.brzina = this.maxBrzina;
     }
     if (this.brzina <  0.0) {
       this.brzina = 0.0;
     }
  }
}

class KolaProba {
  public static void main(String args[]) {

    Kola k = new Kola("DYD 666", 123.45);
    System.out.println(k.getTablica() + " se krece brzinom od " + k.getBrzina() + " kilometara na sat.");

    for (int i = 0; i < 15; i++) {
      k.ubrzaj(10.0);
      System.out.println(k.getTablica() + " se krece brzinom od " + k.getBrzina() + " kilometara na sat.");
    }

  }
}

Primijetite da atributima tablica i brzina više ne pristupamo direktno, već preko geter metoda (getTablica() i getBrzina()).

Postavlja se pitanje jesu li metode setTablica() i setMaxBrzina() zaista još potrebne kad se atributi tablica i maxBrzina postavljaju u konstruktorima. Odgovor ovisi o tome želimo li dopustiti njihovo mijenjanje jednom nakon što je objekt već kreiran. Klase koje ne dopuštaju promjenu atributa svojih objekata nakon što su kreirani, nazivaju se nepromjenjivima (immutable). String je primjer takve klase. Ne možete promijeniti njegove podatke, možete samo kreirati novi objekt tipa String.

Ograničenja opsega vrijednosti

Mogućnost implementiranja ograničenja jedan je od razloga za davanje prednosti korištenju konstruktora i setter metoda pred direktnim dohvaćanjem varijabli.

Na primjer, u klasi Kola važno je osigurati da brzina nikad ne bude veća od propisane maksimalne brzine i da ni jedna ne bude manja od nule. Već smo vidjeli da metoda ubrzaj() neće dodijeliti automobilu brzinu veću od propisane maksimalne brzine:

void ubrzaj(double deltaV) {
   this.brzina = this.brzina + deltaV;
   if (this.brzina > this.maxBrzina) {
     this.brzina = this.maxBrzina;
   }
   if (this.brzina < 0.0) {
     this.brzina = 0.0;
   }
}

Takva se ograničenja mogu ugraditi i u konstruktore. Na primjer, sljedeći konstruktor (treći) klase Kola osigurava da maksimalna brzina ne bude manja od nule:

Kola(String tablica, double maxBrzina) {
  this.tablica = tablica;
  this.brzina  = 0.0;
  if (maxBrzina >= 0.0) {
    this.maxBrzina = maxBrzina;
  }
  else {
    maxBrzina = 0.0;
  }
}

Izvor: Elliotte Rusty Harold, Java Lecture Notes, preveo Draško Budin, priredio Damjan Pavlica.